Qúa trình hình thành Đình Làng và các đợt trùng tu

Làng Phú Lễ (Bái Đáp) được thành lập khoảng năm 1471 Ban đầu làng chỉ có hai họ tộc , đến những năm giữa thế kỉ XVI đến thế kỉ XVII số họ tộc trong làng đã lên đến 12 và đó là 12 họ tộc đầu tiên của làng “ Thập nhị tôn phái”.Theo thời gian cùng với sự phát triển , du nhập số dòng họ của làng nay đã lên đến trên 20 họ tộc. 

Cùng với sự phát triển, mở rộng các họ tộc trong làng, đình làng cũng được hình thành. Ban đầu đình làng làm nơi tụ họp, nơi sinh hoạt cộng đồng của các cư dân trong làng để bàn các công việc của làng , nơi làm việc của chính quyền cấp thôn (xã) và là nơi tiếp các quan trên mỗi khi về làng , dần dà  đình làng đã trở thành linh hồn của các cư dân trong làng và từ đó đình làng không những là nơi hội họp , làm việc, tiếp các quan lớn mà còn là nơi hội tụ tâm linh, là cội nguồn của các dòng tộc trong làng , nơi thờ cúng , ngài Thành Hoàng làng cùng Thập Nhị Tôn phái và các ngài Công Đức của làng (ngoài việc thờ ở đình làng  thập nhị tôn phái  được thờ chính ở các nhà thờ họ, các ngài thầnh hoàng , ngài khai canh có các miếu thờ riêng).

   Khi mới hình thành (không rõ thời gian) đình làng chỉ là mái nhà đơn sơ tranh tre nứa lá . Theo thời gian cùng với sự phát triển của các cư dân và sự phát triển xã hội đình làng càng ngày càng được khang trang hơn qua nhiều đợt trùng tu. Trong đó có những đợt  trùng tu, đó là vào năm 1836 Tổng đốc Trương Văn Uyển đã quyên góp tiền lộc, của cải để tu bổ đình, chùa làng, đúc chuông ở chùa làng . Vào các  năm 1857 , 1947 đình làng lại được tu sữa . Năm 1954-1955 do chiến tranh đình làng lại bị cháy toàn bộ phần mái và tường xung quanh bị phá vỡ nên con dân trong làng đã đóng góp trùng tu lại ngôi đình. Đến năm 1973 do xuống cấp nên  đình làng lại được đại trùng tu bởi sự đồng tâm hiệp lực của các con dân trong làng .

      Năm nay 2012 sau nhiều năm chiến tranh, thiên tại và do hoàn cảnh xã hội ngôi đình lại xuống cấp trầm trọng , lại một lần nữa con dân trong làng đồng tâm hiệp lực đại trùng tu đình làng lần này là lần trùng tu lớn nhất và nhiều hạng mục nhất , công việc trùng tu đã được hoàn tất vào cuối năm 2012

Người tìm hiểu: NGUYỄN ÁI VƯỢNG

 Dưới đây là hai câu đối củ ở đình làng do Bác Nguyễn Xuân Chánh ở Hà Nội cung cấp:

Tiền nhân sáng tạo phương hướng căn cơ y như cựu
Hậu thế tài bồi quy mô chế tác dữ thời trân